Heb je weleens het gevoel gehad dat je buik reageert op stress? Of merkte je dat je humeur opeens beter werd na een lekkere maaltijd? Dit zijn allemaal signalen van de gut-brain axis. Deze verbinding tussen je darmen en hersenen werkt de hele dag door en beïnvloedt veel meer dan je denkt.
Wat is de gut-brain axis?
Je darmen en hersenen communiceren constant met elkaar via zenuwen, hormonen en je immuunsysteem. Dit heet de gut-brain axis, in het Nederlands ook wel de darm-hersenverbinding genoemd. Deze verbinding is zo sterk dat wetenschappers je darmen wel je "tweede brein" noemen. En dat is niet voor niets: je darmen bevatten meer dan 500 miljoen zenuwcellen, meer dan je ruggengraat! Ze produceren ook dezelfde neurotransmitters als je hersenen, zoals serotonine en dopamine.
Hoe communiceren je darmen en hersenen?
Het lijkt bijna magisch: hoe weten je darmen precies wat er in je hoofd omgaat, en andersom? Ze hebben daar een paar slimme systemen voor ontwikkeld.
Via de vaguszenuw
Dit is de snelste verbinding tussen je darmen en hersenen. De vaguszenuw loopt van je hersenstam naar je buik en stuurt constant signalen heen en weer. Ben je gestrest? Je darmen voelen dat direct. Is er iets mis in je darmen? Je hersenen krijgen daar meteen bericht van. Deze zenuw reageert ook op je ademhaling: een diepe buikademhaling activeert de vaguszenuw en zorgt voor meer rust.
Door hormonen en stoffen uit je darmen
Je darmbacteriën maken stoffen aan die rechtstreeks invloed hebben op hoe je je voelt. Het bekendste voorbeeld is serotonine, je gelukshormoon. Maar liefst 90% hiervan wordt gemaakt in je darmen, niet in je hersenen! Ook dopamine en GABA, stoffen die je motivatie en rust beïnvloeden, komen deels uit je darmen.
Via je afweersysteem
Je darmen bevatten ongeveer 70% van je immuunsysteem. Ontstaan er ontstekingen in je darmen? Dan kunnen die ontstekingsstoffen naar je hersenen reizen en invloed hebben op je humeur, concentratie en energie. Daarom voelen mensen met darmklachten zich vaak ook moe of somber.
Waarom is een gezonde gut-brain axis zo belangrijk?
Als deze verbinding goed functioneert, merk je dat in je hele lichaam. Je humeur wordt stabieler, je kunt je beter concentreren en hebt minder last van stress. Ook slaap je beter en voel je je energieker.
Maar het werkt ook andersom. Als de gut-brain axis verstoord raakt, voel je dat meteen. Misschien herken je het wel: stress die letterlijk op je maag slaat. Of juist andersom: buikproblemen die je somber maken en waardoor je je moeilijk kunt concentreren.
Heb je een slechte nacht gehad? Dan kan je spijsvertering de volgende dag uit balans zijn. Eet je een paar dagen slecht? Dan heeft dat direct invloed op je stemming. Je lichaam laat hiermee zien dat alles met elkaar verbonden is.
Een verstoorde gut-brain axis zie je vaak terug bij mensen met darmklachten die ook last hebben van angst of sombere gevoelens. Of bij mensen die onder druk staan en ineens maagpijn krijgen. Daarom loont het om goed te zorgen voor deze verbinding.
Hoe zorg je voor een gezonde gut-brain axis?
Hoe zorg je voor een gezonde gut-brain axis? Deze belangrijke verbinding kun je zelf beïnvloeden! Met een paar slimme keuzes in je dagelijks leven versterk je de samenwerking tussen je darmen en hersenen.
· Eet zo gevarieerd mogelijk: je darmbacteriën houden van afwisseling. Hoe meer verschillende groenten, fruit, volkoren producten en peulvruchten je eet, hoe diverser je darmmicrobioom wordt. Probeer elke week een nieuwe groente of vrucht uit te proberen.
· Vermijd ultrabewerkte producten: die zakjes, pakjes en potjes vol suiker, conserveermiddelen en kunstmatige toevoegingen verstoren je darmbalans. Je darmbacteriën raken erdoor in de war en dat merk je aan je stemming en energie. Kies vaker voor verse producten waar je zelf mee kookt.
· Beweeg elke dag een beetje: bewegen stimuleert je spijsvertering en helpt goede darmbacteriën te groeien. Al een half uur wandelen per dag maakt verschil voor je darmgezondheid.
· Slaap voldoende: te weinig slaap verstoort je darmflora meer dan je denkt. Probeer 7-8 uur per nacht te slapen. Je darmen herstellen 's nachts en maken belangrijke stoffen aan die je overdag nodig hebt.
Vergeet de gezonde vetten niet!
Je hersenen bestaan voor ongeveer 60% uit vet, dus de kwaliteit van vetten die je eet maakt een enorm verschil. Vetten zijn niet alleen brandstof: ze vormen letterlijk de basis van je hersenstructuur. Je hersencellen zijn omhuld door membranen die grotendeels uit vetten bestaan. Deze membranen bepalen hoe goed je hersencellen kunnen communiceren met elkaar. Daarnaast hebben je hersenen vetten nodig voor de aanmaak van belangrijke signaalstofjes en hormonen.
Extra vierge olijfolie van hoge kwaliteit is een van de beste vettenbronnen die je kunt kiezen. Het bevat bijvoorbeeld vitamine E, dat helpt bij de bescherming van gezonde lichaamscellen*, en vitamine K dat bijdraagt tot de instandhouding van normale botten*. Ook bevat het oliezuur, dat bijdraagt tot de instandhouding van normale cholesterolgehalten in het bloed*.
Een Olivious olijfshot bevat precies die 20 gram hoogwaardige extra vierge olijfolie uit Sardinië om maximaal te profiteren van de gezondheidsvoordelen, waarbij olijfoliefenolen bijdragen tot de bescherming van bloedlipiden tegen oxidatieve schade. Door de zachte, romige smaak wordt het een plezierige gewoonte die moeiteloos in je dag past.
Tot slot
Je gut-brain axis zorgt 24/7 voor de verbinding tussen je buik en hoofd. Met bewuste keuzes in voeding, beweging en rust ondersteun je deze samenwerking. Want een gezonde darm-hersenverbinding is de basis voor hoe je je voelt, hoe scherp je denkt en hoe stabiel je in je vel zit.
*Goedgekeurde gezondheidsclaims van de EFSA.