Olijfolie is populair, maar roept ook veel vragen op. Is het gezond? Welke moet je kiezen? Kun je ermee bakken? Veel mensen stellen zich deze vragen, dus tijd om ze eens uitgebreid te beantwoorden. Van de basis tot de praktische keuken-tips, hier vind je alles wat je wilt weten over deze mediterrane favoriet.
1. Is olijfolie gezond?
Extra vierge olijfolie is rijk aan waardevolle stoffen. Het bevat oliezuur, wat bijdraagt tot de instandhouding van normale cholesterolgehalten in het bloed*. Ook zit het vol vitamine E, dat helpt bij de bescherming van cellen tegen oxidatieve schade*, en vitamine K voor een normale bloedstolling*.
Daarnaast bevatten olijfoliefenolen antioxidanten die bijdragen tot de bescherming van bloedlipiden tegen oxidatieve schade*. Voor dit effect heb je dagelijks 20 gram olijfolie nodig. Extra vierge olijfolie bevat ook polyfenolen, enkelvoudig onverzadigde vetzuren en andere natuurlijke plantenstoffen die pure olijfolie drinken soms bitter maken. Een lekker alternatief is het gebruik van een olijfshot van Olivious, met de beste extra vierge olijfolie uit Sardinië.
2. Wat is het verschil tussen extra vierge en gewone olijfolie?
Het verschil tussen extra vierge en gewone olijfolie zit in de manier van produceren. Extra vierge olijfolie is ongeraffineerd: het wordt koud geperst uit verse olijven, zonder hitte of chemicaliën. Hierdoor blijven alle natuurlijke stoffen behouden: antioxidanten, vitamines en de kenmerkende smaak. Ook heeft het een zeer lage zuurgraad van maximaal 0,8%.
Gewone olijfolie (vaak "pure olijfolie" genoemd) is een mix van geraffineerde en extra vierge olijfolie. Geraffineerde olijfolie wordt met hitte en chemicaliën behandeld om geuren en smaken weg te nemen. Maar daardoor verdwijnen ook de meeste waardevolle stoffen. Omdat dit vrij neutraal en smakeloos is, wordt het gemengd met een klein deel extra vierge olijfolie om toch weer wat smaak en kleur te krijgen.
3. Kun je bakken met extra vierge olijfolie?
Je kunt zeker bakken met extra vierge olijfolie, maar het hangt af van het gerecht. Extra vierge olijfolie heeft een rookpunt van ongeveer 160-190°C. Voor normale bakprocessen zoals groenten sautéren, vis bakken of een omelet maken is dit prima. Houd er wel rekening mee dat je het op middelmatig vuur doet.
Voor frituren of zeer hoge temperaturen is het minder geschikt. Het echte nadeel is niet zozeer de temperatuur, maar dat je de kostbare antioxidanten en polyfenolen verspilt: die breken namelijk af bij hoge hitte. Voor hoge temperaturen kun je beter gewone (geraffineerde) olijfolie gebruiken, die een hoger rookpunt heeft maar toch minder waardevolle stoffen bevat.
4. Welke olijfolie is de beste?
Voor de beste gezondheidsvoordelen kies je altijd voor extra vierge olijfolie van de hoogste kwaliteit. Zoek naar een donkere fles (beschermt tegen licht), recente oogstdatum (hoe verser, hoe meer antioxidanten) en de vermelding "koudgeperst". Bij voorkeur biologisch en van een betrouwbare producent.
Bij Olivious gebruiken we daarom alleen de allerbeste extra vierge olijfolie uit Sardinië, van het Nera di Gonnos olijvenras. Deze speciale olijven groeien in het unieke klimaat van Sardinië en leveren een olie met uitzonderlijke smaak en textuur - zacht en fruitig, met een lichte peperachtige noot. Zo krijg je in elke shot van 20 gram precies de olie die je nodig hebt voor optimale gezondheidsvoordelen.
5. Hoelang blijft olijfolie goed?
Ongeopende olijfolie blijft ongeveer 2 jaar goed. Na opening gebruik je hem het beste binnen 6-12 maanden voor optimale kwaliteit. Extra vierge olijfolie verliest langzaam zijn antioxidanten en andere waardevolle stoffen, dus hoe verser, hoe beter. Gewone geraffineerde olijfolie blijft overigens wel langer goed dan extra vierge door verhitting en filtering.
Olijfolie wordt vooral slecht door licht, lucht en warmte. Je merkt het aan een ranzige geur, vieze nasmaak, of verlies van die kenmerkende olijfoliesmaak. Soms ruikt bedorven olijfolie zuur of schimmelachtig. Bewaar je olijfolie daarom op een koele, donkere plek. De koelkast is bijvoorbeeld te koud (de olie wordt dik), en naast het fornuis is te warm. Een keukenkast waar geen warmte bij komt werkt perfect.
6. Waarom is olijfolie zo duur?
De prijs van olijfolie hangt af van het soort en de kwaliteit. Gewone geraffineerde olijfolie is veel goedkoper omdat het industrieel geproduceerd wordt. Maar voor extra vierge olijfolie heb je 4-5 kilo olijven nodig voor slechts één liter olie. Die moeten handgeplukt worden op precies het juiste moment en binnen 24 uur koud geperst.
Goede producenten investeren in kwaliteit olijfbomen, zorgvuldige oogst, moderne persmethodes en kwaliteitscontrole. Daarnaast speelt schaarste mee - een mislukte oogst door droogte kan de prijzen opdrijven. Bij Olivious garanderen we altijd de topkwaliteit door exclusief te werken met het Nera di Gonnos olijvenras uit Sardinië en door rechtstreeks samen te werken met onze boeren voor de beste extra vierge olijfolie.
7. Is biologische olijfolie beter?
Biologische olijfolie komt van olijfbomen die zonder kunstmeststoffen en pesticiden worden gekweekt. Het bevat niet per se meer antioxidanten, maar wel minder residu's van gewasbeschermingsmiddelen. Als je liever pesticiden wilt vermijden is biologisch dus een logische keuze.
Biologische teelt is ook duurzamer voor de grond en het milieu, en veel biologische producenten werken kleinschaliger met meer aandacht voor traditionele methodes. Een eventueel nadeel is de prijs: biologische olijfolie kost meestal 20-30% meer dan conventionele. Ook kan de opbrengst lager zijn, waardoor biologische olie soms schaarser is.
8. Hoeveel olijfolie per dag: wat mag je gebruiken?
Voor de gezondheidsvoordelen van olijfoliefenolen* heb je 20 gram olijfolie per dag nodig - dat is ongeveer anderhalve eetlepel. Meer heb je niet nodig om dagelijks maximaal van de voordelen te profiteren. Let wel op: die 20 gram geldt voor extra vierge olijfolie van hoge kwaliteit, niet voor gewone geraffineerde olijfolie die veel minder waardevolle stoffen bevat.
Een goede richtlijn is om ongeveer 3 tot 5 eetlepels (40-65 ml) olijfolie per dag te consumeren als onderdeel van een gezond dieet. Olijfolie heeft wel ongeveer 120 calorieën per eetlepel, maar voor afvallen is dit geen probleem - de gezonde vetten geven juist een verzadigd gevoel. Het werkt dus prima als vervanging voor minder gezonde vetten zoals margarine.
Tot slot
We hebben de belangrijkste vragen over olijfolie beantwoord. Het komt er vooral op neer: kies zoveel mogelijk voor extra vierge olijfolie van goede kwaliteit en gebruik dagelijks 20 gram voor de gezondheidsvoordelen van olijfoliefenolen*.
Vind je het lastig om elke dag precies de juiste hoeveelheid binnen te krijgen via je keuken? Dan is een dagelijks olijfshotje een handige oplossing. Zo profiteer je maximaal van alle waardevolle stoffen zonder de bittere smaak.
*Goedgekeurde gezondheidsclaims van de EFSA.